Çölyak Hastalığında Kadınlarda Görülebilen Adet Düzensizliği
29.11.2020
Çölyak hastalığı genetik kökenli bir hastalık olup; hasara vücudun kendi bağışıklık sistemi neden olduÄŸu için, otoimmün bozukluk olarak da adlandırılır. Çölyak hastalığı olan kiÅŸiler, gluten içeren yiyecekler yediklerinde, bağışıklık sistemleri, ince bağırsaÄŸa zarar verecek bir yanıt oluÅŸturur. Bazen gebelik, doÄŸum, viral enfeksiyonlar ve bazı duygusal stresler sonrasında hastalık ortaya çıkabilir veya ilk kez aktif hale geçebilir. Çölyak hastalığı, hastaların tümünde aynı belirtileri göstermez. Hastalığın belirti ve bulguları, ortaya çıkış zamanı kiÅŸiden kiÅŸiye oldukça deÄŸiÅŸkenlik gösterir. Bazı hastalar belirtileri çocuk, bazıları ise yetiÅŸkin yaÅŸta gösterir. Glutenin beslenmeye girdiÄŸi yaÅŸ ve alınan glütenin miktarı da önemlidir. Çok çeÅŸitli belirtilerle kendini gösterebilen ÇH’ nda, bazı kadınlarda belirtilerin sadece kadın saÄŸlığıyla ilgili ÅŸikayetlerle ya da diÄŸer belirtilerle birlikte kadın saÄŸlığı ÅŸikayetlerinin birlikte olarak görüldüÄŸü tablolar ÅŸeklinde ortaya çıktığı görülebilmektedir. ÇH kadın üreme sisteminde doÄŸrudan ya da dolaylı yollara hormonal bozukluklara yol açabilmektedir. ÇH’nın kısırlık, adet görmede gecikme, erken menopoz, adet görememe, gebelik komplikasyonları gibi kadına dair belirtilerle beraber yine fetusa dair düÅŸükler, erken doÄŸum, anne karnındaki bebekte büyüme ve geliÅŸme geriliÄŸi, sinir sistemi geliÅŸmesinde gerilik gibi durumlarla iliÅŸkili olduÄŸu bulunmuÅŸtur. Literatürde kadın üreme saÄŸlığıyla iliÅŸkili sorunlarının altında ÇH yatan ve ÇH tedavisiyle bu belirtilerin ve üreme sistemine dair bozuklukların düzeldiÄŸi birçok hasta bildirilmiÅŸtir. EÄŸer bir kadında üreme sistemiyle ilgili belirtiler varsa ve tetkiklerde açık bir neden bulunamıyorsa hastada ÇH akla gelmeli ve diÄŸer belirtiler yönünden de hasta sorgulanmalıdır. Muhtemel ÇH düÅŸünüldüÄŸünde teÅŸhis için rutin kan tahlilleri, çölyaÄŸa yönelik ince barsaklara karşı geliÅŸen antikor testleri ve düzeyleri, gerekliyse ince bağırsak biyopsisi yapılması önerilmektedir. Yine diÄŸer tüm belirtilerde olduÄŸu gibi kadın üreme saÄŸlığına dair belirtileri olan çölyak hastalarında da tedavinin temel bileÅŸeni glütensiz diyet olup; uygun diyetle birçok sistemik belirti ve ÅŸikayette olduÄŸu gibi kadın üreme saÄŸlığına dair bozulmaların da genellikle 3-6 aylık bir süre içinde düzeldiÄŸi gösterilmiÅŸtir.
