Çölyak ve Hashimoto İlişkisi, Glutensiz Beslenme
29.11.2020
Gluten ve hashimoto hastalığı arasında kesin olarak tıbben bir iliÅŸki gösterilememiÅŸ olsa da Çölyak hastalığı (ÇH) olan olgularda otoimmün tiroid hastalığı sıklığının arttığı daha önce birçok çalışmada bildirilmiÅŸtir. YetiÅŸkinlerde yapılan çalışmalarda otoimmün tiroid hastalığı olan olgularda ÇH sıklığı %1,8-3,3 arasında bildirilmiÅŸtir. Çocuklarda yapılan çalışmalarda ise; çölyak hastalığının görülme sıklığı saÄŸlıklı çocuklarda %0,3-1,2, otoimmün tiroidit tanılı çocuk ve ergenlerde ise %1,3-6,5 olarak bildirilmiÅŸtir Sattar ve arkadaÅŸlarının yaptığı bir çalışmada çocuklarda yaptığı bir çalışmada 302 otoimmün tiroiditli olguda 14’ünde (%4,6) dTG-IgA pozitifliÄŸi saptanmış ve bu olgulardan yedisinde (%2,3) ince bağırsak biyopsisi ile ÇH tanısının doÄŸrulandığı bildirilmiÅŸtir. Ülkemizde yapılan bir çalışmada 101 otoimmün tiroid hastalığı tanılı çocuk ve ergenlerde yaptığı çalışmada beÅŸ olgunun (%4,9) çölyak tanısı aldığı bildirilmiÅŸtir.
Gluten ile tiroid hücrelerinin hücre zar yapısı birbirine benzediÄŸinden gluten için programlanmış bağışıklık hücreleri gluten ile tiroid hücrelerini karıştırmaktadır. Bu durum glutene karşı oluÅŸan bağışıklık hücrelerinin tiroid hücrelerine saldırması ve parçalamasına neden olabilmektedir. Bu sebeple gluten hassasiyeti olan kiÅŸilerde otoimmün tiroid hastalıklarının (haÅŸimato ve graves) toplum ortalamalarında daha sık görüldüÄŸü bilinmektedir. Ayrıca gluten tüketimi ayrıca bağırsaklarınızda besin emiliminden sorumlu hücrelerin arasındaki süzgeç benzeri yapıyı bozar. Sonuç olarak normalde kana geçemeyen gluten bozulan süzgeç yapıdan sızar. Kana geçen gluten daha fazla ve ÅŸiddetli olarak bağışıklık cevabı ortaya çıkmasına neden olur. Ayrıca gluten tüketimi eÄŸer hassasiyet varsa besin emilimini de engeller. Mineral eksikliÄŸi -özellikle iyot ve magnezyum– otoimmün tiroid hastalığı riskini arttırır. Ancak bu gibi otoimmün hastalıkların çoÄŸu kiÅŸide birden fazla bulunduÄŸu için gluten tartışması ortaya çıkmış olup; en iyisi gluten içeren besinlerden uzak durmak ki; zaten insan metabolizması için uygun olmayan bir maddeyi tüketmenin bir anlamı olmasa gerektir.
