Özellikle tedaviye dirençli anemi ve sekonder (ikincil) osteoporoz (kemik erimesi) ya da menopoz yaşına göre ileri osteoporoz, otoimmün hastalıkların varlığı olan hastalarda çölyak hastalığı düÅŸünülmelidir. Çölyakta kemik mineral dansitesi hemen daima düÅŸüktür ve hastaların çoÄŸunda osteopeni (kemik mineral azalmas)ı ve 1/4’ ünde osteoporoz vardır. Ä°nce barsak hastalığına baÄŸlı yaÄŸda eriyen vitaminlerin emilim bozukluÄŸuna baÄŸlı vitamin D eksikliÄŸi ve inefektif (etkili olmayan) kalsiyum transportuna baÄŸlı kalsiyum emiliminin bozulması sonucu osteopenik kemik hastalıkları geliÅŸir. Olgularda yaygın kemik aÄŸrıları, D vitamini eksikliÄŸi ve osteoporozun sıklıkla görülmektedir.
Kemikler sürekli yapım ve yıkımı devam eden yapılar olduÄŸundan dolayı sıkı glutensiz diyete baÅŸlandıktan sonra yapım daha ön plana geçecek ve kemik yoÄŸunluÄŸu bir yıldan az bir sürede normale dönecektir. Az bir hasta grubunda ise diyete raÄŸmen kemik yoÄŸunluÄŸu aynı yaÅŸ grubundaki kiÅŸilerden daha az olarak kalabilmektedir. Özellikle kronik ve ağır emilim bozukluÄŸu olan hastalarda kemik kırılma riskinde artma da görülebilir.
Hastalarda ince barsaklardan absorbsiyon (emilim bozulduÄŸundan) kemik saÄŸlığı için önemli olan D vitamini, kalsiyum ve magnezyum eksiklikleri oluÅŸabilmekte hastalar yeterli D vitamini ve kalsiyum alsalar dahi kemik mineral kaybı ve kemik erimesi görülebilmektedir. Ayrıca süregiden inflamasyonun (yangı, iltihap) kemik saÄŸlığına olumsuz etkileri olduÄŸu düÅŸünülmektedir. Çölyak hastalarında osteopeni ve osteoporozun tedavisinde mutlak glutensiz diyet en önemli tedavi basamağı olup bazı hastalarda ise kemik yıkımını azaltan tedavilerden alendronat gibi bifosfonat grubu ilaçlar kullanılabilmektedir. Bunun yanında hastalara kalsitonin, teriparatid, hormon replasman tedavisi gibi tedaviler de uygulanabilmektedir. Ayrıca hastanın D vitamini sentezlemesi için güneÅŸ ışığına maruziyetini artırma ve kemik kitlesinin artırılabilmesi için egzersiz yapılması da önem arz etmektedir.
