Glüten İntoleransı Nedir? Nasıl Anlaşılır?

Glüten intoleransı çölyak hastası olmayan bireylerin sindirim sistemlerinin glütene karşı hassasiyet gösterme durumudur. BaÅŸta tahıllar olmak üzere çok sayıda besin maddesinin içerisinde yer alan glüten maddesi, sindirim sisteminin öÄŸütmekte zorlandığı maddelerden biridir. Bu durum hem glüten intoleransı hem de çölyak hastalıklarının ortaya çıkmasına yol açmaktadır. Her iki rahatsızlık da büyük ölçüde birbirlerine benzemekle birlikte, glüten intoleransının görülme sıklığı daha yüksektir. Bu hastalığa neden olan etkenlerin neler olduÄŸuna dair araÅŸtırmalar da devam etmektedir.

Glüten intoleransının tam anlamıyla bir hastalık olarak tanımlaması olmadığından dolayı, doÄŸrudan sonuç verecek bir testi de bulunmamaktadır. Ancak çölyak tanısı konulamadığı halde çölyak hastalığına yakın belirtiler gösteren hastalara kısa süreli glüten diyeti uygulayarak gözlem yapabilmek mümkündür. Bu tür ÅŸikayetleri olan bireylerin beslenme programlarından glüten içeren ürünler çıkarılır. Görülen ÅŸikayetlerde azalma oluyorsa glüten hassasiyetinden söz etmek mümkündür.
Glüten Ä°ntoleransı Belirtileri
Glüten intoleransı hem çölyak hastalığı ile hem de irritabl bağırsak sendromu ile büyük ölçüde benzer belirtiler göstermektedir. Hastalığın göstermiÅŸ olduÄŸu belirtileri ÅŸu ÅŸekilde sıralamak mümkündür:

Gastrointestinal Semptomlar:Glüten intoleransının yaratmış olduÄŸu ÅŸikayetler, vücudun her bölgesinde görülebilir. Ancak en sık görüldüÄŸü yer, gastrointestinal bölgedir. Bireylerde genellikle karın aÄŸrısı, gaz ve sıkışıklık hissi, ÅŸiÅŸkinlik, iÅŸtah kaybı ve ishal gibi durumlar görülmektedir.
 
Kronik Yorgunluk: Glüten intoleransının ortaya çıkarmış olduÄŸu belirtilerden bir diÄŸeri de kronik yorgunluktur. Bireyler gece ve gün içerisinde ihtiyaçlarından daha fazla uyumuÅŸ olsalar bile kendilerini sürekli olarak yorgun hissetmektedir. Bu esasında pek çok hastalığın belirtisi olduÄŸu için, diÄŸer semptomlarla birlikte ele alınması gerekmektedir.
 
Aşırı Kilo Alımı ya da Kilo Kaybı: Daha önce de belirtildiÄŸi gibi glüten, vücutta sindirilmesi en zor olan maddelerden biridir. Çölyak hastaları ile glüten intoleransı olan hastalar bu durum sebebiyle sebepsiz kilo alabilir ya da kilo verebilir.
 
Nörolojik Semptomlar: Glüten intoleransının görüldüÄŸü bireylerde görece daha düÅŸük olsa da nörolojik semptomlar da ortaya çıkabilmektedir. Bunlar arasında denge kaybı, kondisyon eksikliÄŸi ve baÅŸ dönmesi en sık rastlanan belirtilerdir.


Glüten Ä°ntoleransı Tedavisi
Çölyak hastalığında olduÄŸu gibi, glüten intoleransında da kesinleÅŸmiÅŸ bir tedavi mümkün deÄŸildir. Hastalığın belirtilerini ortadan kaldırmak ve daha kaliteli bir yaÅŸam standardı oluÅŸturabilmek adına glütensiz diyet yapılması tek çıkar yoldur. Bazı bireylerde hastalığın belirli bir dönemden sonra tüm semptomları ile birlikte ortadan kalktığı gözlense de genellikle ömür boyu devam etmektedir. Bu yüzden de hastaların ömür boyunca bu diyete devam etmeleri söz konusudur. Pek çok birey, glütensiz diyet yapmanın ağız tadını bozacağına ya da yeterince beslenme saÄŸlanamayacağına dair birtakım önyargılara sahiptir. Oysa glütensiz besinler ile normal besinler arasında lezzet açısından herhangi bir farklılık bulunmamaktadır.

 

 Ä°lginizi Çekebilir: Glütensiz Yiyecekler Nelerdir? Neler Tüketilmelidir?


Glüten Ä°ntoleransı Olanların Uzak Durması Gereken Yiyecekler
Glüten intoleransıbulunan bireyler, beslenme konusunda son derece hassas hareket etmelidir. Zira glütenin eser miktarda olanı bile hastalığın tetiklenmesi ve semptomların ortaya çıkması için yeterlidir. Bu yüzden de glüten barındıran ya da içeriÄŸi tam belli olmayan ürünlerden uzak durulması gerekmektedir. Glüten maddesinin en sık görüldüÄŸü besin maddeleri tahıllardır. BuÄŸday, arpa, yulaf ve çavdar gibi tahıllarda yüksek miktarda glüten bulunmaktadır. Ayrıca pastanelerde ya da restoranlarda bu malzemeler iÅŸlenerek üretilmiÅŸ ürünlerden de uzak durulmalıdır. Bununla birlikte buÄŸday unu ve kahverengi un da glüten açısından yoÄŸun bir içeriÄŸe sahiptir. Makarna ve eriÅŸte gibi iÅŸlenmiÅŸ ürünler ile çorba sosları ve diÄŸer yemek sosları da glüten barındırmaktadır. Paketli ürün satın alırken üzerinde "glütensiz” ibaresinin yer almasına mutlaka özen gösterilmelidir.

Bazı besinler, doÄŸal hallerinde glüten barındırmamalarına raÄŸmen, sonradan gerçekleÅŸtirilen iÅŸlemler nedeni ile glüten ile temasa girebilmektedir. ÖrneÄŸin kuruyemiÅŸler normalde çölyak hastaları ile glüten intoleransı hastaları açısından herhangi bir sorun teÅŸkil etmez. Ancak bu ürünlerin glüten içeren ürünler ile aynı bantlarda paketlenmesi ya da glüten içeren maddelerden elde edilen soslarla tatlandırılması gibi durumlar, kuruyemiÅŸlerin de zararlı hale gelmesine yol açmaktadır.


Glütensiz Beslenmede Dikkat Edilmesi Gerekenler
Hem çölyak hastaları açısından hem de glüten intoleransı bulunanlar açısından glütensiz beslenme bir diyet biçimi deÄŸil, bir yaÅŸam tarzıdır. Bu yaÅŸam tarzına alışmayı baÅŸaran kiÅŸilerde hastalığın belirtileri büyük ölçüde ortadan kalkmaktadır. Glütensiz beslenmede ev içinde mutlaka bireyin kendisine ait mutfak araçları ve saklama kapları bulunmalıdır. PiÅŸirme için aynı fırınların kullanılmalıdır. Daha önce glüten barındıran bir ürünün saklanmasında kullanılan bir kabın glütensiz ürünler ile doldurulması gibi hareketlerden uzak durulmalıdır. Ev dışında yemek yenilen restoranlarda da bu konuda duyarlı davranılmalıdır. Ä°çeriÄŸi tam olarak bilinmeyen yiyecekler tüketilmemeli, içeriÄŸi glütensiz olsa bile piÅŸirme koÅŸulları da göz önünde bulundurulmalıdır. Son dönemlerde sayıları giderek artan glütensiz ürünler üreten iÅŸletmelerin tercih edilmesi, daha güvenli beslenme açısından büyük ölçüde yararlık.