28.11.2020
Glütensiz ürünlergünümüzde 2 temel nedenden dolayı tercih edilir hale gelmiÅŸtir. Bunların birincisi çölyak hastalığı ile glüten intoleransı gibi hastalıklardır. Ä°nce bağırsakta emilimi son derece zor bir protein olan glüten, bu iki hastalığın görüldüÄŸü bireylerde ciddi yan etkilerin görülmesine neden olmaktadır. Her iki hastalığın da kesin bir tedavisinin olmaması nedeni ile bireyler glütensiz ürünlerden oluÅŸan diyet programları ile belirtileri ortadan kaldırmaya çalışmaktadır. Glütensiz ürünlerin diÄŸer bir kullanım amacı ise isteÄŸe baÄŸlı glüten diyetleridir. Kilo vermek isteyen ya da detoks yapmaya karar veren bazı bireyler, sindirim sistemleri üzerindeki yükü azaltabilmek adına glüten diyetine baÅŸlamaktadır. Ä°steÄŸe baÄŸlı glüten diyetleri genellikle geçici nitelik taşırken; çölyak ve glüten intoleransı hastalıkları ile uygulanan diyetler ömür boyu devam etmektedir.
Ancak glütensiz ürünlersatın alınırken dikkat edilmesi gereken birtakım hususlar bulunmaktadır. Bu hususların gözden kaçırılması, farkında olmadan vücuda glüten alınmasına ve dolayısıyla da hastalıkların tetiklenmesine yol açabilmektedir. Glütensiz ürün satın alırken göz önünde bulundurulması gereken hususların öncelikli olanları aÅŸağıdaki gibidir.
Ä°lginizi çekebilir: Glüten Ä°ntoleransı Nedir? Nasıl Anlaşılır?
Çapraz bulaÅŸma sayesinde, glütensiz olan pek çok ürünün tüketimi esnasında vücuda glüten giriÅŸi olmaktadır. Bu da bireylerde diyete uydukları halde çölyak ve glüten intoleransı hastalıklarının belirtilerinin devam ettiÄŸi izlenimini uyandırmaktadır. Çapraz bulaÅŸma aÅŸağıdaki gibi durumlardan dolayı ortaya çıkmaktadır:
·Esasında glüten içermeyen ürünlerin öncesinde glüten içeriÄŸine sahip olan ürünlerin saklandığı kaplarda saklanması
·Glüten içeren mamullerin piÅŸirildikleri fırınlarda piÅŸirilmeleri
Glüten, koku düzeyinde bile geçicilik saÄŸlayabilen bir proteindir. El yapımı glütensiz ürünler çapraz bulaÅŸma riskini daha fazla barındırmaktadır. Bununla birlikte, paketli ürünlerde de aynı riskin mevcudiyeti söz konusudur. Glüten barındıran ürünler ile aynı üretim bantlarından geçirilen ya da aynı hat üzerinde paketlenen ürünlerde de çapraz bulaÅŸma ihtimali yüksektir. Bu yüzden de kaynağı bilinmeyen ya da glütensiz olduÄŸundan kesin bir ÅŸekilde emin olunmayan ürünlerden uzak durulmalıdır.
Ä°lginizi Çekebilir: Çölyak Hastalarının En Çok Tercih EttiÄŸi 10 Glutensiz Marka
Glütensiz ürünleralınırken üzerinde durulması gereken bir diÄŸer husus da etiketler ya da logolardır. Özellikle son yıllarda çölyak ve glüten intoleransı gibi rahatsızlıkların görülme sıklığında yaÅŸanan artış, firmaları paketli ürünlerin içeriÄŸini net bir ÅŸekilde belirtmek zorunda bırakmıştır. Glüten içermeyen ürünlerin üzerinde genellikle tek bir çizgi ya da çarpı iÅŸareti olan bir tahıl resmi yer almaktadır. Bununla birlikte "glütensiz” ya da "glüten free” gibi ibarelerle de ürünlerin glütensiz olduÄŸu belirtilmektedir. Ä°çerdiÄŸi öz itibarı ile glütensiz olmasına raÄŸmen, iÅŸlenme esnasında glüten ile teması olan ürünlerde bu ibareler bulunmamaktadır. Bu yüzden de glütensiz etiketi olmayan ürünler, özünde glütensiz olsa dahi tercih edilmemelidir.
Ä°steÄŸe baÄŸlı glüten diyeti yapanlar açısından bir sorun teÅŸkil etmez. Fakat çölyak hastaları ile glüten intoleransı bulunan bireylerde kozmetik ürünlerin kullanımına da dikkat edilmesi gerekir. Özellikle besin maddeleri kullanılarak üretilen kozmetik ürünlerinde de glüten bulunma ihtimali vardır. Bu durum deriden emilim yolu ile ya da ruj gibi ürünlerde doÄŸrudan ağızdan ulaÅŸma yolu ile glüten alınma ihtimali söz konusudur. Vücut bakımı için kullanılan tahıl yaÄŸlarında da glüten varlığı söz konusudur. Ancak soÄŸuk pres yöntemi ile hazırlanan yaÄŸlar açısından bu durum geçerli deÄŸildir. Kozmetik ürünlerinde bulunan glüten, ağızdan alınan yiyeceklerdeki kadar etkili olmasa da bazı semptomların tetiklenmesine yol açabilmektedir.
Glüten açısından sorun teÅŸkil eden bir diÄŸer ürün grubu ise alkollü içeceklerdir. BilindiÄŸi gibi alkollü içeceklerin büyük bir kısmı tahıllardan ve besin maddelerinden elde edilmektedir. Glütensiz ürünler alarak hayat standartlarını korumak isteyen bireyler, bu konuda da hassasiyet göstermelidir. Esasında zaten saÄŸlık açısından zararlı olan bu tür içecekler, bir de glüten içerdiÄŸi zaman çölyak ve glüten intoleransı gibi hastalıkların tetiklemektedir. Bunların en zararlısı ise biradır. Arpa kullanılarak üretilen biralarda, glüten seviyesi oldukça yüksektir.
Ä°lginizi Çekebilir: Çölyak Hastalığı Neden Olur? Kalıcı Bir Hastalık Mıdır?
Gönül rahatlığı içerisinde glütensiz ürünler satın almak isteyen kiÅŸiler, yalnızca glütensiz ürünlerin satışına ve üretimine odaklanmış olan iÅŸletmeleri tercih etmelidir. Özellikle el yapımı ürünler konusunda bu seçeneÄŸin üzerinde durulması gereklidir. Normal fırınlarda her ne kadar glütensiz hammaddeler kullanılarak mamullerin üretildiÄŸi belirtilse de piÅŸirme tekniÄŸi ya da mayalanma esnasında kullanılan kaplar aracılığı ile çapraz bulaÅŸma söz konusu olabilir. Yalnızca glütensiz ürünlerin üretimini yapan fırınlarda ise bu risk ortadan kalkmaktadır. Bununla birlikte kaynağı tam olarak belli olmayan paketlenmiÅŸ ürünlerden de uzak durulmalıdır.
Daha önce de belirtildiÄŸi gibi son yıllarda çölyak ve glüten intoleransı hastalıklarında gözle görülür bir artış yaÅŸanmıştır. Bu durumun bir neticesi olarak da glütensiz ürünlerin üretimi ile satışını yapan iÅŸletmelerin sayısında gözle görülür bir artış yaÅŸanmıştır. Ayrıca internet üzerinden sipariÅŸ verebilme olanağı sayesinde, bu ürünlerin tüm Türkiye’den temin edilebilme olanağı da ortaya çıkmıştır.
