Çölyak Hastalığı Çeşitleri Nelerdir? Kimlerde Görülür?

Çölyak hastalığı çeÅŸitleri Tipik (Klasik) Çölyak, Atipik Çölyak, Potansiyel Çölyak, Sessiz Çölyak ve Çölyaksız Gluten Hassasiyeti ÅŸeklindedir. Çölyak hastalığı ailesinde geçmiÅŸte çölyak hastası olmuÅŸ kiÅŸilerde görülür. Bu sebeple hastalığın ana nedeni genetik geçiÅŸtir. Çölyak hastalığı çoÄŸu durumda erken yaÅŸlarda ortaya çıkar. ÇeÅŸitli yaÅŸ gruplarında ve her bireyde farklı belirtiler göstermesinden dolayı çölyak hastalığı çeÅŸitlere ayrılır. Bu yazıda çölyak hastalığı neden olur, hastalığın belirtileri nelerdir ve çölyak olan kiÅŸiler nelere dikkat etmelidir gibi birçok önemli sorunuzun cevabını bulabilirsiniz.

Çölyak Hastalığı Neden Olur?

Çölyak hastalığı kalıtsal bir geçiÅŸ sonucu meydana gelir. Bireyin bu hastalığa sahip olmasının ana sebebi ailesinde geçmiÅŸte çölyak hastası bulunmasıdır. Hastalık, bağışıklık sisteminin belirli besinlere alerjik reaksiyon göstermesiyle ortaya çıkar. Bu alerjik reaksiyon, bir protein çeÅŸidi olan glutene karşı gerçekleÅŸir.

Çölyak hastaları gluten içerikli bir besin tüketmeleri durumunda, ince bağırsaklarının villüs kısımlarında hasara maruz kalırlar. Bu hasar vücudun gösterdiÄŸi reaksiyon sonucu meydana gelmiÅŸtir ve besin emilimine zarar verir. Bu zarar sonucu vücutta emilim ve sindirim iÅŸlemleri aksar.

 

Ä°lginizi Çekebilir: Çölyak Hastalığı Nedir ve En Önemli Belirtileri Nelerdir?

 

 

Çölyak hastalığı belirtileri birbirinden çeÅŸitlidir. Bu belirtiler, hastadan hastaya ve hastalığın ortaya çıktığı yaÅŸ grubuna göre çok büyük deÄŸiÅŸiklikler gösterebilmektedir. Bu nedenle birden çok deÄŸiÅŸik çölyak hastalığı çeÅŸitleri bulunmaktadır.

Bu çeÅŸitler sırasıyla ÅŸunlardır:

 

 

• Tipik (Klasik) Çölyak

Klasik Çölyak en yaygın görülen çölyak çeÅŸitidir. 6-24 aylık bebeklerde, gluten tüketimi sonucu ortaya çıkmaktadır. Klasik Çölyak belirtileri kendilerini vücutta çok farklı ÅŸekillerde göstermektedir. Halsizlik, iÅŸtahsızlık, kusma, ishal, büyüme problemleri, kaşıntı, eklem problemleri, dikkat bozukluÄŸu gibi birçok farklı durum belirtilere örnek olarak gösterilebilir.

Ä°lginizi çekebilir: Bebeklerde Çölyak Hastalığı Belirtileri Nasıl Gözlemlenir?

 

 

 

• Atipik Çölyak

Atipik çölyakta hastalığın etkileri daha hafif yaÅŸanırken, problemlerin büyük bir kısmı ince bağırsak harici bölgelerde meydana gelmektedir. Atipik çölyak hastalığı 5-6 yaÅŸ üstü çocuklarda meydana gelmektedir. Bu süre, kiÅŸiden kiÅŸiye uzayabilir. Atipik çölyak tanı koyulması zorlu bir hastalık olmasından dolayı ortaya kolay kolay çıkmaz. Büyüme problemleri, gecikmiÅŸ ergenlik, mide bulantısı, kusma gibi belirtileri bulunur. Bu yüzden ailenizde geçmiÅŸte çölyak hastalığı geçirmiÅŸ birileri var ve bu hastalığın belirtilerini gösteriyorsanız bir an önce uzmanlara baÅŸvurmanız gerekmektedir.

Ä°lginizi çekebilir: Çocuklarda Çölyak Hastalığı Belirtileri Nasıl Anlaşılır?
 

 

 

• Potansiyel Çölyak

Ailesinde çölyak hastası bulunan ve kendisi de kontroller sonucu çölyak hastası çıkmış, fakat hiç belirti göstermeyen çölyak hastalığı bulunan kiÅŸiler, Potansiyel Çölyak hastasıdır. Potansiyel çölyak hastalarının ilerleyen dönemde gluten hassasiyeti deÄŸiÅŸebileceÄŸinden dolayı belirli aralıklarla doktora görünmeleri gerekmektedir.

 

 

 

• Sessiz Çölyak

Herhangi bir çölyak belirtisi göstermemiÅŸ, fakat bir ÅŸekilde çölyak hastalığı semptomlarına sahip olduÄŸu keÅŸfedilmiÅŸ kiÅŸilerde sessiz çölyak hastalığı bulunmaktadır. Sessiz Çölyak Hastalığı’nın gelecekte baÅŸka bir türe dönüÅŸmemesi için zaman zaman kontrol edilmesi gerekmektedir.

 

 

• Çölyaksız Gluten Hassasiyeti

Çölyaksız Gluten Hassasiyeti ise glutene karşı hassasiyet göstermelerine raÄŸmen vücutlarında herhangi bir çölyak belirtisi bulunmayan kiÅŸilerde görülmektedir. Bu durumda da görülen belirtiler, baÅŸ aÄŸrısı, halsizlik, iÅŸtahsızlık gibi tipik çölyak belirtileridir. Fakat ÅŸiddeti klasik çölyak hastalığı belirtilerine göre çok daha hafiftir. Çölyaksız Gluten Hassasiyeti yaÅŸayan hastaların da glutensiz diyet yapmaları gerekmektedir.

 

 

Çölyak Tedavisi Nasıl GerçekleÅŸir?

Çölyak tedavisi konusunda en önemli nokta glutensiz diyet yapmaktır. Çölyak hastalığı esnasında vücuda gluten girmesi sonucu ince bağırsaklarda emilimi saÄŸlayan Villüs’lerin zarar görmesiyle gerçekleÅŸtiÄŸini öÄŸrenmiÅŸtiniz. Ne yazık ki bu süreçte deÄŸiÅŸtirebileceÄŸiniz tek ÅŸey, glutensiz diyet yapmaktır. Çölyak nispeten yeni nesil bir hastalık olduÄŸu için tedavisi konusunda büyük bir ilerleme kaydedilememiÅŸtir. Bu nedenle günümüzde çölyak hastalığının tedavisi yalnızca glutensiz diyettir.

 

Çölyak Hastaları Nelere Dikkat Etmelidir?

Çölyak hastalığı olan bireyler, durumları gereÄŸi hayatın çoÄŸu alanında normal bireylere göre ekstra dikkat ve çaba göstermelilerdir. Bunun sebebi, glutenin günlük hayatta çok sık karşılarına çıkabilecek olmasıdır. Kafeteryalardan restoranlara, deodorantlardan ÅŸampuanlara, hayatın birçok yerinden gluten çölyak hastalarını bulup rahatsız edebilir. Bu yüzden çölyak hastası bireylerin sürekli ne tükettiklerine dikkat etmeleri gerekmektedir.

Genel bir özet geçmek gerekirse, çölyak hastalığı aileden gelmektedir. Bu yüzden ailenizde bir çölyak hastası varsa sizin hiç ÅŸikâyetiniz bulunmasa bile vücudunuzda çölyak antikorlarına rastlanabilir. Çölyak hastalığı yeni çağın hastalıklarından biri olup kesinlikle göz ardı edilmemelidir. EÄŸer gluten diyetinizi aksatır veya bilinçsiz gluten tüketirseniz, çölyak hastalığı dolayısıyla fiziksel problemlerle karşılaÅŸma ihtimaliniz çok yüksektir. Bu yüzden çölyak hastalarının glütensiz diyetlerine uymaları fazlasıyla önemlidir.