29.11.2020
Günümüzde farkındalığı giderek artan ve dünya üzerinde neredeyse her 200 kiÅŸiden birinde görülebilen çölyak hastalığı için çeÅŸitli diyet programları ve beslenme uygulamaları tavsiye ediliyor. Bu yazımızda, doÄŸru bir çölyak diyeti nasıl olmalıdır sorusuna cevaplar vereceÄŸiz.
Çölyak hastalığı, ya da literatürdeki ismiyle Gluten Sensitif Enteropatisi, birçok tahılda bulunan gluten proteinine karşı hassasiyet durumunu ifade eden bir hastalıktır. Çölyak hastalarının bağışıklık sistemi, gluten proteinine karşı savunmaya geçer ve gluteni vücuttan uzaklaÅŸtırmaya çalışır. Hatta, çölyak hastalarının bağışıklık sistemi, gluteni parçalamak için çalışan halihazırdaki enzimlerle de savaÅŸabilir. Hastalığın en büyük semptomu, ince bağırsaktaki iltihaplanmadır. Bu iltihaplanma, çölyak hastalığının teÅŸhisinde kilit rol oynamaktadır.
Çölyak hastalığının nedeni tam olarak bilinmemektedir. Genetik yatkınlık ve çevresel faktörlerin bir araya gelmesi sonucunda çölyak hastalığı ortaya çıktığı düÅŸünülmektedir.
Çölyak hastalığı belirtileri; karın aÄŸrısı, ÅŸiÅŸkinlik ve ishaldir. Bunlar, en yaygın belirtiler olmakla birlikte, dilde ve deride de bazı semptomlar gösterebilir.
.jpg)
Çölyak hastalığının tedavisi yoktur. Bilinen tek tedavi, bireylerin gluteni hayatlarından çıkarması, yani çölyak diyetidir.
Ä°lginizi Çekebilir: Glutensiz Ürün Alırken Mutlaka Bu Maddelere Dikkat Edin!
Çölyak diyeti, hastanın glutensiz bir beslenme alışkanlığına sahip olacağı bir yeme disiplinidir. Hastaların gluten toleranslarına bakılarak ya gluten tamamen hayattan çıkarılır ya da eser miktarda da olsa glutene izin verilebilir. Bu tamamen hekim gözetiminde verilebilecek bir karardır.
Çölyak hastaları, yüksek miktarlarda gluten içeren buÄŸday, bulgur, ÅŸehriye, kraker, arpa, kahvaltılık gevrekler ve temelde hamur iÅŸi tüm yiyeceklerden uzak durmalılardır.
Alkollü içecek konusunda ise arpa maltı içeren bira gibi içkiler tüketilmemelidir. Ayrıca, çölyak hastaları panelenmiÅŸ çıtır tavuklardan ve mısır gevreÄŸi içeren çikolatalardan da uzak durmalılardır.
Sirke, ketçap, mayonez, çikolata, gofret, ÅŸekerleme, patates cipsi, patlamış pirinç, hazır çorba, kremalar, puding, sakız, dondurma, soslu kuruyemiÅŸler, hazır milkshake, çeÅŸniler, hazır soslar, soya sosu, kabartma tozu, rokfor peyniri ve ÅŸarküteri ürünlerinin içerisinde gluten bulunabilmektedir. Bu besinler tüketilmeden önce ürün içeriÄŸine mutlaka bakılması gerekir. Gluten içerip içermediklerinden emin olunmalıdır.
.jpg)
Çölyak hastaları, ambalajlı gıda yani hazır ürün alırken paketteki içerik bilgisini iyice okumalıdır. Ä°çindekiler kısmında arpa, çavdar, yulaf ve buÄŸday olmamalıdır. Ürün üzerinde "gluten içermez” yazmalıdır. Ürünün glutensiz ve çölyak diyeti için uygun olduÄŸuna dair çeÅŸitli damgalar ve standart belge kodları bulunmalıdır.
Ä°lginizi çekebilir: Glutensiz Ürünler Nerede Satılır? Güvenli Midir?
Çölyak hastaları, gluten içermeyen tüm besinleri tüketebilir. Teff gevreÄŸi, glutensiz un, mısır irmiÄŸi, glutensiz makarna, pronot ve diÄŸer glutensiz ürünler rahatlıkla tüketilebilir.
Ä°lginizi çekebilir: Çölyak Hastalarının En Çok Tercih EttiÄŸi 10 Glutensiz Marka
DoÄŸru bir çölyak diyeti, hastanın gluteni hayatından tamamen çıkarmasıdır. Çölyak hastalarına diyet konusunda verilen en büyük tavsiye, bunu bir yaÅŸam biçimine dönüÅŸtürmeleridir. Bu kapsamda kiÅŸi, tüketimi serbest ya da yasak olan besin grupları hakkında bilgi sahibi olmalıdır.
AÅŸağıda, günlük örnek bir çölyak diyeti listesi görebilirsiniz.
Kahvaltı:
Ara ÖÄŸün:
ÖÄŸlen:
Ara ÖÄŸün:
AkÅŸam:
Gece Ara ÖÄŸünü:
Sonuç:
Çölyak hastalığı, günümüzde tedavisi olmayan ve gerçek sebebi bilinmeyen bir hastalıktır. Bu hastalığın olumsuz etkilerinden korunmak için çölyak diyeti yapılmalı ve bu diyet bir hayat tarzı haline getirilmelidir. SaÄŸlıklı günler!